Puberte, hipotalamusun gonadotropin salgılatıcı hormonun (GnRH) pulsatil salınımını arttırmasıyla başlar. Kızlarda 8, erkeklerde 9 yaştan önce bu salınımın başlaması santral erken puberte (SEP) olarak adlandırılır SEP erkek çocuklarda kızlara göre daha az sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Literatürde erkek puberte prekokslu olguların tanı, tedavi ve izlem verilerini belirleyen az sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmalarda SEP’li erkek çocuklarda organik patolojilerin sıklığı %73 ila %94 olarak belirtilmekle birlikte yapılan çalışmaların çoğu 2000 yılından önceye aittir (1,2). Son dönemde yapılan bir kaç çalışmada ise bu çocuklarda etiyolojide idiyopatik vakaların yüzdesinin düşünüldüğünden daha fazla olduğu bildirilmektedir (3-5). SEP’li erkek çocuklar klinikte testislerde büyüme, artmış büyüme hızı, seste kalınlaşma, aksiller veya genital tüylenme ve ilerlemiş kemik yaşı ile karşımıza çıkabilir. Bunun yanı sıra farklı organik lezyonların klinikte farklı hormonal ya da fizik muayene bulguları ile karşımıza çıktığını gösteren kısıtlı sayıda çalışma bulunmaktadır (6, 7).
SEP tanısında bazal ve uyarılmış gonadotropin düzeyleri ve testosteron düzeyi kullanılmaktadır. Bir kaç çalışmada bazal LH değerinin tanı için yeterli olduğu belirtilmesine karşın sensivite %60-%100 arasında değişmektedir. GnRH ile uyarılmış LH değerinin 5 IU/L üzerinde olması tanısal kabul edilmekle birlikte 30 ila 180 dakika arasında farklı zaman dilimlerinde alınan ve 5 - 8 IU/L arasında farklı kesim değerleri bildiren çalışmalar da bulunmaktadır (8,9). Bazal ve uyarılmış gonadotropin düzeylerinin yarı sıra . organik lezyon varlığında eşlik eden hipofizer yetmezlik bulguları ve diğer hormonal patolojilerin de araştırılması gerekmektedir.
1980 yılından bu yana SEP tedavisinin temelini GnRH agonistleri oluşturmaktadır. GnRH agonistleri; pitüiter hormonları sürekli uyararak reseptör düzeyinde desensitizasyona yol açar, LH ve daha az oranda FSH’ı baskılayarak etkisini gösterir. Tedavi ile pubertal bulgularda gerileme, büyüme hızında prepubertal seviyeye dönüş ve kemik yaşı ilerlemesinde yavaşlama gözlenir. Piyasada farklı GnRH agonist preparatları bulunmaktadır ve bunların pozolojisi ülkeler arasında farklılık göstermektedir (10).
Günümüzde GnRH agonist tedavisinin ne zaman sonlandırılacağına ilişkin kesin kriterler bulunmamaktadır. Kızlarda tedavi çoğunlukla 10-11 yaşlarında sonlandırılarak yaşıtlarıyla senkronize şekilde menarşın başlamasını hedeflenmektedir. Erkek çocuklar içinse kemik yaşı ve kronolojik yaş göz önünde bulundurularak tedavi kesiminin yapılması önerilmektedir (11). GnRH agonist tedavisi alan olgularda boy kazanımına ilişkin çelişkili sonuçlar bulunmakla birlikte Avrupa’dan yapılan 26 vakalı bir çalışmada 6 yaşından önce tedavi başlanan olgularda boy kazanımının en iyi olduğu ancak 6 yaş öncesi ve sonrası tedavi başlanan her iki grupta da hastaların final boylarının hedef boya ulaştığı bildirilmiştir. (10,12).
Çalışmanın amacı ülkemizde santral erken puberte (SEP) tanısı alan erkek çocuklarda klinik başvuru özelliklerini, tanı zamanlarını, etiyolojik durumlarını, laboratuvar verilerini, tedavi zamanlarını, tedavi yanıtlarını, tedavi yan etkilerini, final boylarını ve farklı tedavi preparatlarına yanıtlarını, klinikler arası yaklaşım farklılıklarını ve bu farklılıkların sonuçlarını değerlendirmektir, puberte prekoks tanısı ile GnRH analog tedavisi alan olgularda tedavi bitiminden sonra ulaşılan final boyu ile hedef boy arasındaki ilişkiyi değerlendirmektir ve tedavi sırasında karşılaşılan ilaç yan etkilerini belirlemektir.
Bu amaçla puberte prekoks tanısı alan hastaların verileri retrospektif olarak değerlendirilecektir.
Veriler çalışmaya katılmayı kabul eden merkezlerdeki araştırıcılar tarafından toplanacak, Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği internet sitesi üzerinden sisteme kullanıcı şifreleri ile girebileceklerdir.
Çalışma için etik kurul onayı alındıktan sonra 12 ay süre ile çalışmaya devam edilecektir.
Çalışmamız ile ülkemizde santral puberte prekoks tanısı alan erkek çocukların klinik başvuru özelliklerinin, tanı zamanlarının, etiyolojik dağılımlarının, laboratuvar verilerinin, tedavi zamanlarının, tedavi yanıtlarının ve yan etkilerinin, final boylarının ve farklı tedavi preparatlarına yanıtlarının, klinikler arası yaklaşım farklılıklarının ve bu farklılıkların sonuçlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca GnRH analog tedavisi alan olgularda tedavi bitiminden sonra ulaşılan final boyu ile hedef boy arasındaki ilişki değerlendirilecektir.
Project Admins:
Project start - end date: 01/01/2020 - 28/02/2022
