Vitamin D kemik dokunun normal büyümesi ve mineralizayonunun yanı sıra doku, organ ve sistemlerin düzgün ve uyumlu çalışmasında rol alır. Vücudumuzdaki vitamin D, ağız yolundan yada cilt altında sentez yolağının aktifleşmesi ile oluşmaktadır. Ağız yolundan vitamin D2 (ergosterol yada ergokalsiferol) şeklinde alınır. Ciltaltı yağ dokusunda bulunan 7-dehidrokolesterol ultraviyole ışınlarının etkisiyle kolekalsiferole çevrilerek vitamin D3 sentezlenmektedir. Karaciğerde sitokrom P450 enzimi olan 25-hidroksilaz ile 25 hidroksilasyona uğrayarak 25-hidroksivitamin D’ye [25(OH)D], böbrek proksimal tubuluslarında bulunan 1-α-hidroksilaz enzimi ile de vitamin D’nin aktif formu olan 1,25(OH)2D’ye (kalsitirol) dönüştürülür Kalsitriol, vitamin D reseptörüne (VDR) bağlanarak etki etmektedir. Kalsitriol eksikliği ya da VDR fonksiyonunun bozukluğu, kalsiyum emilimini ve kemik mineralizasyonunu bozmakta ve vitamin D’ye bağımlı rikets ile sonuçlanmaktadır. Vitamin D bağımlı rikets nadir görülen, erken başlangıçlı, ağır iskelet deformitelerinin geliştiği ve genetik geçişli bir rikets formudur. 1α hidroksilaz geninin inaktive edici mutasyonu tip I vitamin D bağımlı rikets (VitD BRI), VDR gen mutasyonları ise tip II vitamin D bağımlı rikets (VitD BRII) ile sonuçlanmaktadır.
Vit BRI ve BRII; vitamin D metabolizmasının etkilenmesi sonucu kemik sağlığının bozulması ile giden genetik bir bozukluklardır. Vit BRI ‘de doğumda çocuklar normaldir. Yaşamın ilk yıllarında, büyüme geriliği, yürümede gecikme gibi motor fonksiyonların gelişmesinde gerilik, kas güçsüzlüğü, bacaklarda eğilme, diş hipoplazisi, kemik ağrısına bağlı huzursuzluk ve sık enfeksiyon şikayetleri başlıca bulgulardır. Bazı hastalarda tetani, tremor ve nöbet görülebilir. Vit BRII ‘de klinik bulgular besinsel vitamin D eksikliği ve Vit BRI’de olduğu gibidir. Vit BRII’ye özgü olarak etkilenmiş çocuklarda doğumda yada erken dönemlerde gelişen alopesi, tüm vücutta seyrek kıllanma görülebilmektedir. Alopesi gelişenlerde hastalık daha erken dönemde başlar ve hastalık daha şiddetli seyreder.
Vit BRI otozomal resesif kalıtılmaktadır. 1-α-hidroksilaz geni 12q13.3’dedir. Bu gende gelişen mutasyonlara bağlı olarak enzim aktivitesinde bozulma ve sonuçta fenotipik varyasyonlar görülmektedir.
Vit BRII’de otozomal resesfi kalıtılmaktadır. 1.25(OH)2D, VDR bağlanarak etki eder. VDR geni 12q13-14 kromozom bandında bulunur. Vitamin D reseptörü genindeki işlev kaybına neden olan mutasyonlar 1.25(OH)2D 'nin tam veya kısmi hedef organ direncine neden olur.
Vitamin D Bağımlı Rikets I ve II tanısı klinisyenler için güç olmamakla birlikte besinsel rikets düşünülerek yüksek doz vitamin D tedavisi verilen olguların tanısı gecikebilir. Bu gecikme hastalığın morbiditesini artırabilir.
Ülkemizde Vitamin D Bağımlı Rikets ile ilgili geniş veri analizleri sınırlıdır. Bu çalışmada Çocuk Endokrinoloji bölümlerinde Vitamin D Bağımlı Rikets tanısıyla takip edilen hastaların klinik, laboratuvar ve genetik verilerinin değerlendirilmesi ile tespit edilen genetik mutasyonların hastalığın seyrine etkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır.
Veriler http://cedd.saglik-network.org/ internet adresi üzerinden çok merkezli olarak toplanacaktır.
-Çalışmaya giren olguların tanı alma zaman aralığı: 0-18 yaş arası olup
olguların dosya bilgileri retrospektif olarak incelenecektir
-Hastaların veri girişinde kullanılacak oksolojik hesaplamalar:
http://www.ceddcozum.com/Home/Change?LanguageAbbreviation=tr internet adresi üzerinde bulunan ÇEDD-ÇÖZÜM programı üzerinden yapılacaktır. ‘ON’ olarak belirtilen seçenek seçilecektir.
Referanslar:
a- BÜYÜME – Olcay Neyzi: Neyzi O, Bundak R, Gökçay G, Günöz H, Furman A, Darendeliler F, Baş F. Reference values for weight, height, head circumference, and body mass index in Turkish children. J Clin Res Pediatr Endocrinol 2015;7(4):280-93. (PubMed ID: 26777039)
b- Kalsiyum, fosfor, ALP, PTH, 25-OHD ve 1,25(OH)2D: Çalışmaya katılan merkezlerdeki uygulanan biyokimyasal yöntem ve referans aralıkları seçilecektir.
Çalışmaya Alınma Kriterleri
*Araştırmaya dahil olma kriterleri: Çocuk Endokrinoloji kliniklerine başvurmuş olan olgular arasından:
Project Admins:
Project start - end date: 19/03/2019 - 19/03/2020
